ประวัติความเป็นมา : วัดคูหาสร้างขึ้นเป็นวัดนับตั้งแต่ พ.ศ. ๒๓๐๐ โดยมีพระคงแก้วได้รับนิมนต์จากชาวบ้านให้มาดำเนินการสร้างวัดนี้ และได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อประมาณ พ.ศ. ๒๓๒๕ วัดคูหานับเป็นวัดสำคัญแห่งหนึ่งของอำเภอสะบ้าย้อยมาตั้งแต่สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นจนถึงกลางพุทธศตวรรษที่ ๒๕ นอกจากอุโบสถซึ่งเหลือร่องรอยมาจนถึงปัจจุบัน ศาลาการเปรียญหลังเก่าซึ่งได้รื้อถอนไปแล้ว ปรากฎประวัติการบูรณปฏิสังขรณ์เป็นข้อความบริเวณคอสองว่า “โรงอุโบสถนี้...พระสงฆ์และอุบาสก อุบาสิกาทั้งหมดได้ปฏิสังขรณ์ขึ้นใหม่ใน พ.ศ. ๒๔๕๔”

สิ่งสำคัญ : อุโบสถ ทะเบียนโบราณวัตถุสถานทั่วราชอาณาจักรบันทึกสิ่งสำคัญภายในวัดไว้ว่า มีโบสถ์ฝาผนังทึบ สูงราว ๕ ศอก กว้างราว ๔ วา ยาวราว ๖ วา มุงกระเบื้องไทย มีพระประธานก่อด้วยปูนขาว หน้าตักกว้าง ๒ ศอก

             สภาพปัจจุบันเป็นอุโบสถก่ออิฐถือปูนแสดงฝีมือช่างท้องถิ่นภาคใต้อุโบสถหันหน้าไปทางทิศใต้ มีผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ามีขนาด ๕ ห้อง กว้างประมาณ ๙ เมตร ยาวประมาณ ๑๒ เมตร สภาพเดิมของอุโบสถเป็นโครงสร้างไม้และปูน โครงสร้างหลังคาเป็นหลังคาไม้ พื้นปูด้วยกระเบื้องดินเผา อุโบสถล้อมรอบด้วยเสมาก่ออิฐถือปูน

การกำหนดอายุสมัย : พุทธศตวรรษที่ ๒๔

การประกาศขึ้นทะเบียน : กรมศิลปากรประกาศขึ้นทะเบียนโบราณสถานวัดคูหาในราชกิจจานุเบกษาเล่ม ๕๒ ตอนที่ ๗๕ วันที่ ๘ มีนาคม ๒๔๗๘ หน้า ๓๗๑๕

          ประกาศขอบเขตโบราณสถานวัดคูหาในราชกิจจานุเบกษา (ฉบับพิเศษ) เล่ม ๙๒ ตอนที่ ๑๓๖ วันที่ ๒๑ กรกฎาคม ๒๕๑๘ พื้นที่โบราณสถานประมาณ ๑ ไร่ ๓ งาน ๘๓ ตารางวา